Viêm mũi họng ở trẻ em thường là một bệnh nhiễm trùng đường hô hấp trên phổ biến, thường xuất hiện với các triệu chứng nhẹ như sổ mũi, hắt hơi và ho. Để giảm thiểu tác động của bệnh và ngăn chặn sự tái phát, quan trọng nhất là trẻ em cần được nghỉ ngơi và điều trị kịp thời, đúng cách, để giúp tránh tình trạng tái phát nhiều lần, từ đó bảo vệ sức khỏe của trẻ.
I. Bệnh viêm mũi họng ở trẻ em là gì?
Viêm mũi họng ở trẻ em thường được biết đến như một dạng bệnh cảm lạnh thông thường, là tình trạng viêm nhiễm và sưng tấy ở mũi, hầu hoặc cổ họng của trẻ.
Theo một nghiên cứu, trẻ dưới 3 tuổi có thể trải qua viêm mũi họng từ 4-6 lần mỗi năm, trong khi trẻ đi học hoặc đến nhà trẻ có thể mắc bệnh này 6-10 lần mỗi năm, thường là trong các tháng có thời tiết lạnh. Thông thường, bệnh xảy ra ở mức độ nhẹ và có thể giảm đi sau 7-10 ngày nếu trẻ được nghỉ ngơi và chăm sóc đúng cách mà không để lại bất kỳ biến chứng nguy hiểm nào.
Tuy nhiên, nếu bệnh không được điều trị kịp thời và đúng cách, có thể dẫn đến các biến chứng nguy hiểm như viêm đường hô hấp, viêm tai giữa, viêm cầu thận cấp,… Việc theo dõi và chăm sóc trẻ một cách cẩn thận trong trường hợp viêm mũi họng là quan trọng để ngăn chặn sự phát triển của bệnh và giữ cho tình trạng sức khỏe của trẻ được duy trì.
II. Nguyên nhân gây nên viêm mũi họng ở trẻ em
Hầu hết trẻ em mắc viêm mũi họng do các loại virus như Adeno virus, Rhino virus,… hoặc một số vi khuẩn như liên cầu khuẩn, gây nên tình trạng viêm nhiễm và sưng tấy ở mũi, hầu hoặc cổ họng của trẻ.
Sau khi những tác nhân này xâm nhập vào cơ thể qua mũi và hầu (những đường không khí đi từ ngoại vào phổi), chúng gây rối loạn các hoạt động bình thường của mũi, làm suy giảm sức đề kháng và tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của vi khuẩn, dẫn đến bội nhiễm vi khuẩn.
Dưới đây là các nguyên nhân có thể dẫn đến tình trạng viêm mũi họng ở trẻ em:
1. Do môi trường sống
- Sự thay đổi thất thường của thời tiết: sáng nắng chiều mưa, nhiệt độ hạ thấp nhanh chóng.
- Môi trường sống bị ô nhiễm, nhiều khói bụi, đặc biệt là khói thuốc lá.
- Thường xuyên tiếp xúc với nhiều trẻ em như ở nhà trẻ, trường học.
- Trẻ trong giai đoạn cai sữa hoặc tập ăn dặm.
- Không gian sống ẩm mốc.
- Tiếp xúc với lông chó, mèo hoặc các loại vật nuôi khác.
2. Do vi khuẩn, virus, nấm
- Hơn 200 chủng virus có thể gây viêm mũi họng ở trẻ em, với Rhinovirus chiếm 10-40% tổng số ca bệnh.
- Các loại virus khác như virus cúm, sởi, Adenovirus cũng gây ra bệnh.
- Viêm mũi họng cũng có thể do vi khuẩn như vi khuẩn phế cầu, tụ cầu, liên cầu,…
- Liên cầu khuẩn nhóm A (S.pyogenes) là một loại vi khuẩn thường gặp và có thể gây biến chứng nguy hiểm như viêm khớp cấp và viêm cầu thận cấp.
III. Dấu hiệu nhận biết bệnh viêm mũi họng ở trẻ em
Sau 1-3 ngày kể từ khi virus xâm nhập vào cơ thể, trẻ có thể bắt đầu phát hiện các triệu chứng tương tự như bệnh cảm lạnh, bao gồm:
- Hắt hơi.
- Đau họng, viêm họng và họng sưng đỏ.
- Nghẹt mũi và sổ mũi (nước mũi ban đầu loãng, không màu, không mùi, sau đó có thể chuyển thành nước mũi màu xanh, đặc và có mùi tanh).
- Ho (ban đầu có thể là ho khan, sau đó chuyển thành ho có đờm).
- Mệt mỏi.
- Nhức mỏi toàn thân.
- Sốt nhẹ (trong một số trường hợp, trẻ có thể có sốt cao từ 39-40 độ C).
- Đau đầu.
- Chán ăn.
Các triệu chứng này tạo ra cảm giác không thoải mái cho trẻ và có thể giảm đi sau khoảng 7-10 ngày hoặc thậm chí lâu hơn. Ngoài ra, tùy thuộc vào nguyên nhân gây bệnh cho trẻ, có thể xuất hiện các biểu hiện khác nhau:
- Trẻ bị viêm mũi họng do virus: có thể xuất hiện ban dạng virus, ho, tiêu chảy, viêm kết mạc, chảy nước mũi và các triệu chứng khác.
- Trẻ bị viêm mũi họng do liên cầu khuẩn tan huyết nhóm A: có thể có sốt cao (trên 38.5 độ C), họng sưng đỏ, amidan sưng và tiết dịch trắng, cũng như hạch cổ sưng đau.
IV. Các phương pháp điều trị viêm mũi họng ở trẻ em
Hiện nay, việc điều trị bệnh viêm mũi họng ở trẻ em vẫn chưa có thuốc chống lại các chủng virus gây bệnh hay rút ngắn thời gian kéo dài của bệnh. Thuốc kháng sinh chỉ hiệu quả trong trường hợp viêm mũi họng do vi khuẩn gây ra hoặc khi có biến chứng liên quan đến vi khuẩn. Phương pháp điều trị hiện tại chủ yếu tập trung vào giảm các triệu chứng của bệnh.
Các chuyên gia khuyến cáo rằng trẻ mắc bệnh viêm mũi họng cần được nghỉ ngơi đầy đủ và duy trì sự bổ sung nước đủ cho cơ thể. Ngoài ra, hạn chế tiếp xúc trẻ với khói thuốc lá là quan trọng, vì nó có thể làm tình trạng bệnh của trẻ trở lên nghiêm trọng và làm cho trẻ cảm thấy khó thở hơn. Đồng thời, có một số cách mẹ có thể thực hiện để giúp trẻ cảm thấy thoải mái:
1. Vệ sinh mũi họng cho trẻ nhỏ
- Sử dụng nước muối sinh lý 0,9% để vệ sinh mũi cho trẻ khoảng 4-5 lần/ngày.
- Nếu nước mũi của trẻ đặc, mẹ có thể nhỏ 2-3 giọt nước muối sinh lý vào mỗi bên mũi và làm mềm gỉ mũi trước khi lau sạch.
- Tránh lạm dụng việc hút mũi để tránh áp lực và tổn thương niêm mạc mũi của trẻ.
- Hướng dẫn trẻ hỉ mũi đúng cách nếu trẻ lớn hơn.
Lưu ý: Đảm bảo rằng các dụng cụ vệ sinh mũi của trẻ, như khăn, tăm bông, đều phải được giữ sạch và được khử khuẩn. Cần tuân thủ các hướng dẫn của bác sĩ khi thực hiện các biện pháp vệ sinh mũi cho trẻ và mẹ cần theo dõi triệu chứng của trẻ để phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường và thực hiện xử lý đúng cách.
2. Hạ sốt cho trẻ
Để giảm sốt cho trẻ khi trẻ bị viêm mũi họng, mẹ có thể thực hiện các bước sau. Trước tiên, sử dụng khăn bông mềm, đặt vào nước có nhiệt độ phù hợp (từ 37-40 độ C), vắt ráo và lau nhẹ khắp cơ thể trẻ, tập trung vào vùng nách và bẹn. Hãy thay đổi khăn nhiều lần và lau cho đến khi thân nhiệt dưới 38 độ C, sau đó dừng lại. Sau quá trình này, mẹ hãy mặc trẻ quần áo thoáng mát, điều chỉnh nhiệt độ phòng để tránh gió mạnh thổi vào trẻ.
Trong trường hợp trẻ có sốt cao, mẹ có thể sử dụng thuốc hạ sốt. Tuy nhiên, để hạn chế tác dụng phụ của thuốc, mẹ nên tham khảo ý kiến của bác sĩ về các loại thuốc phù hợp cho trẻ.
V. Biến chứng của bệnh viêm mũi họng ở trẻ em
Trong một số trường hợp, nếu không được điều trị kịp thời và chăm sóc đúng cách, viêm mũi họng ở trẻ có thể gây ra các biến chứng nguy hiểm như:
- Viêm phổi ở trẻ em
- Viêm phế quản cấp ở trẻ em
- Viêm tiểu phế quản cấp
- Viêm thanh khí phế quản cấp
- Viêm họng hạt
- Viêm tai giữa,.
VI. Một số biện pháp phòng tránh viêm mũi họng ở trẻ em
Để ngăn chặn sự lây lan của viêm mũi họng ở trẻ em qua đường hô hấp, mẹ có thể thực hiện những biện pháp sau:
- Khuyến khích trẻ thường xuyên rửa tay bằng xà phòng khử khuẩn.
- Tránh tiếp xúc trẻ với những người đang mắc bệnh hoặc có dấu hiệu viêm mũi họng.
- Duy trì vệ sinh trong không gian sống, khu vực trẻ thường chơi đùa và đồ chơi của trẻ.
- Ngăn chặn việc trẻ sử dụng chung các vật dụng cá nhân với người khác.
- Khi trẻ hoặc nói chuyện, khuyến khích trẻ sử dụng giấy che miệng và vứt vào thùng rác, sau đó rửa tay ngay lập tức.
- Tuân thủ lịch tiêm phòng đầy đủ theo khuyến cáo của Bộ Y tế.
- Thường xuyên vệ sinh mũi và miệng cho trẻ bằng nước muối sinh lý.
- Áp dụng chế độ dinh dưỡng khoa học và đảm bảo trẻ uống đủ nước hàng ngày.
- Bổ sung vitamin và khoáng chất cần thiết để tăng sức đề kháng.
- Ngăn chặn trẻ đưa tay lên mặt, đặc biệt là vùng mũi và miệng.
- Giữ ấm cho trẻ, đặc biệt là vùng cổ, ngực, bàn chân và bàn tay khi thời tiết trở lạnh.
- Đảm bảo môi trường sống của trẻ lành mạnh, không ẩm mốc, không khói bụi, và không khói thuốc lá.
Viêm mũi họng ở trẻ em thường xuyên xuất hiện khi thời tiết biến đổi. Để bảo vệ trẻ khỏi tình trạng này, việc quan trọng là giữ ấm cho trẻ một cách cẩn thận khi thời tiết thay đổi và hạn chế tiếp xúc của trẻ với những người mắc bệnh. Khi trẻ manifest bất kỳ triệu chứng bệnh nào, việc quan trọng là đưa trẻ đến thăm bác sĩ để kiểm tra và nhận hướng dẫn về điều trị cũng như chăm sóc đúng cách và phù hợp với bệnh lý của trẻ.
Trên đây, Tai Mũi Họng Bạch Mai đã chia sẻ thông tin chi tiết về bệnh viêm mũi họng ở trẻ em. Để bảo vệ trẻ khỏi tình trạng này, việc quan trọng là giữ ấm cho trẻ một cách cẩn thận khi thời tiết thay đổi và hạn chế tiếp xúc của trẻ với những người mắc bệnh.
Khi trẻ manifest bất kỳ triệu chứng bệnh nào, việc quan trọng là đưa trẻ đến thăm bác sĩ để kiểm tra và nhận hướng dẫn về điều trị cũng như chăm sóc đúng cách và phù hợp với bệnh lý của trẻ. Phòng khám chuyên khoa Tai Mũi Họng Bạch Mai với đội ngũ chuyên gia, bác sĩ kinh nghiệm lâu năm, cơ sở vật chất đầy đủ, hiện đại, đáp ứng mọi nhu cầu của phòng khám.
Mọi thông tin liên hệ:
PHÒNG KHÁM TAI MŨI HỌNG BẠCH MAI
Địa chỉ: Sảnh B, chung cư HC Golden City, Bồ Đề, Long Biên, Hà Nội
Hotline: 0915121502
Lịch làm việc: 18:00 – 21:00 (T2-T6) 9:00 – 18:00 (T7, CN)
Xem thêm: Viêm mũi họng mãn tính
